در حالی که افزایش قیمت کالاهای اساسی، نرخ دلار، قیمت طلا و سکه و.... چیزی فراتر از افزایش نرخ عمومی تورم بوده و روزی نیست که این کالاها با نوسانات قیمتی مواجه نشوند.
برخی از افراد ناآگاه سعی دارند وانمود کنند در صورتی که ایران به معاهده FATF پیوسته و آن را تایید می کرد شاهد این افزایش قیمت ها نبوده و سعی در ایجاد ارتباط بین این دو موضوع دارند.
پایگاه تحلیلی خبری بصیرت در گفت و گویی با حجت الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به بررسی این موضوع پرداخته است.
آقای دکتر! با توجه به افزایش قیمت دلار به 30 هزار تومان، برخی از فعالان سیاسی و اقتصادی که عمدتا متعلق به یک جریان سیاسی خاص هم هستند این شائبه را مطرح می کنند که اگر FATF تصویب می شد خیلی از مشکلات اقتصادی امروز کشور وجود نداشت. واقعا این طور است؟
من از کسانی که مدعی هستند اگر به FATF بپیوندیم اوضاع اقتصادی مان بهتر می شود یا قیمت دلار کاهش پیدا می کند سوال می کنم آیا اگر ما به FATF بپیوندیم بانک های کشورهای دیگر با ما همکاری خواهند کرد و با ما مبادلات ارزی خواهند داشت؟ بانک های کشورهای اروپایی، آسیایی، بانک های چین، روسیه ، هند و.... با ماهمکاری خواهند داشت؟ به نظرم خیلی روشن است که این اتفاق نخواهد افتاد. آنها خواهند گفت ما از تحریم های آمریکا می ترسیم و چون از تحریم های آمریکا می ترسند هیچ بانکی در هیچ کجای دنیا، نمی تواند به افراد و شرکت های ایرانی سرویس بدهد در غیر این صورت با جریمه های سنگینی از سوی آمریکا مواجه می شود.
پس این موضوع که ما تصور کنیم برای نپیوستن به FATF بانک ها با ما همکاری نمی کنند یک توهم است. طرف دیگر مسئله این است که FATF حدود 41 توصیه داشته که ما 39 توصیه آن را عملیاتی کرده ایم و اگر به دو کنوانسیون CFT و پالرمو بپیوندیم در واقع متعهد شده ایم که هیچ داد و ستد غیر شفاف و پوششی نداشته باشیم یعنی تمام داد و ستدهای ما باید شفاف باشد. سوال من این است که در شرایطی که ما تحت تحریم های آمریکا هستیم می توانیم معاملاتی را با شرکت های خارجی آن هم بدون پوشش و دور زدن تحریم ها منعقد کنیم؟ آیا می توانیم نفت، بنزین یا گازوئیل و... همین مقداری را که در حال حاضر صادر می کنیم صادر کنیم؟ مطمئنا پاسخ خیر است چرا که وقتی معامله ما پوششی شود اینجا دیگر خود FATF مدعی ما خواهد بود.
شورای اجرایی FATF که امریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان نیز جزو آن هستند روی تمام مبادلات خارجی ما زوم کرده و یکی یکی تبادلات ما را تحت سوال و کنکاش قرار می دهند و از شرکت های مختلف می پرسند این شرکتی که طرف معامله شماست چه شرکتی است؟ بنابراین توجه کنیم آنچه مسئله اول است تحریم های امریکا است.
آمریکا اعلام کرده بانک ها و شرکت های دنیا بدانند یا باید با آمریکا و یا با ایران مبادله کنند؟ یعنی اگر با امریکا مبادله می کنند نباید با ایران مبادله کنند پس اگر مبادله کردند مشمول تحریم های امریکا می شوند. در این شرایط طبیعتا تصویب FATF تهدیدی علیه خودمان خواهد بود.
سال گذشته ما حدود 41.5 میلیارد دلار صادرات و حدود 43 میلیارد دلار واردات داشتیم. عمده صادرات ما نیز صادرات غیر نفتی بوده است. این مقدار واردات و صادرات در کنارصادرات خدمات فنی و مهندسی بوده است. اگر می خواهیم همین هم تعطیل شود به FATF یپیوندیم.
با توجه به اینکه جنابعالی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هستید می توانید برای مخاطبان توضیح بفرمایید که این موضوع در حال حاضر دقیقا به چه مرحله ای رسیده است؟ یعنی کاملا رد شده یا هنوز پرونده آن باز است؟
زمان بررسی این دو کنوانسیون در مجمع تشخیص مصلحت نظام یکسال پیش پایان یافت. درباره کنوانسیون پالرمو، مجلس شورای اسلامی این موضوع را تصویب کرد اما شورای نگهبان ایراداتی گرفت و موضوع به مجلس بازگشت. مجلس ایرادات شورای نگهبان را برطرف کرد اما هیات عالی نظارت مجمع تشخیص از این جهت که این کنوانسیون خلاف مصالح امنیتی ماست آن را متوقف کرد.
هر دو کنوانسیون در مجمع تشخیص مصلحت مطرح شدند. البته ابتدا لایحه پالرمو در مجمع تشخیص و کمیسیون هایش مطرح و بحث های خیلی مفصل روی آن صورت گرفت. به نحوی که شخصا حدود 300 ساعت وقت گذاشتم و هم متن کنوانسیون و هم گزارش های مختلف از نظرات موافقان و مخالفان را با دقت خواندم.
نهایتا جمع بندی اکثریت اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام این شد که اگر در صحن رای گیری شود این لایحه رای نخواهد آورد. تا قبل از فروردین سال قبل وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی در جلسات مجمع تشخیص حضور پیدا می کردند.
آنها خطاب به اعضای مجمع میگفتند اگر می خواهید این کنوانسیون ها را رد کنید این کار را الان انجام ندهید. ما هم در مجمع این موضوع را قبول کردیم. آنها نگران این بودند که اگر این لوایح رد شود با توجه به اینکه مردم و بازار نسبت به این کنوانسیون ها شرطی شده بودند موجی از نگرانی در بازار ایجاد می شود و تبعا قیمت ارز و سکه و... افزایش پیدا می کند لذا از مجمع خواستند تا دو کنوانسیون CFT و پالرمو رد نشود. ما هم اصلا این موضوع را مطرح نکردیم.
چند ماهی گذشت و زمان پایان آن فرصتی بود که FATF برای تصویب این دو کنوانسیون به ایران داده بود نزدیک شد. قرار بود ما در این باره یک تصمیم واحد بگیریم. باز هم به اعضای مجمع گفته شد اگر کنوانسیون را رد نکنید و اجازه بدهید زمانش بگذرد بهتر از این است که آن را رد کنید. چرا که رد کردن یک اثر روانی منفی دارد.
منتهی مجمع یکسال بیشتر وقت نداشت. از طرفی بر اساس آیین نامه مجمع اگر طرح یا لایحه ای یکسال در مجمع باقی بماند و به نتیجه نرسد از دستور کار خارج می شود. در واقع معنایش این است که آن طرح یا لایحه مصوب نشده و مصلحت تشخیص داده نشده است.
لذا الان نتیجه این است که لایحه CFT و پالرمو هر دو رد شده اند. دلیل آن هم کاملا روشن است چون مجمع تشخیص بدون اینکه بخواهد سیاسی کاری کند تشخیص داده که اگر ما به این دو کنوانسیون بپیوندیم کار بدتر می شود و در واقع پیوستن به این کنوانسیون ها یک نوع خود تحریمی است.
در هر دو کنوانسیون قید شده است که پولشویی هر نوع معامله ای است که مشکوک باشد. معامله مشکوک هم معامله ای است که یک یا دو طرف آن پوششی باشد این در حالی است که ما به واسطه شرایط تحریمی دایما پوششی عمل می کنیم و تحریم ها را دور می زنیم. برای مثال وزیر نفت صراحتا اعلام کرد ما نفت را صادر می کنیم و درآمد آن را نیز جابه جا می کنیم و همه این کارها با دور زدن تحریم ها صورت می گیرد. این بهترین دلیل است که ما در حال دور زدن تحریم ها هستیم.
در واقع خود تحریم های آمریکا مانع اصلی از پیوستن ما به FATF است. به علاوه اینکه ما در مجمع تشخیص از وزرای خارجه و اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی سوال کردیم که اگر ما این کنوانسیون ها را تصویب کنیم چیزی فرق می کند و اوضاع داد و ستدهای ما بهتر می شود؟ اما آنها گفتند ما چنین تضمینی در این باره نمی دهیم.
ما به این نتیجه رسیدیم که اگر ما به این دو کنوانسیون بپیوندیم اوضاع ما در داد و ستدهای بین المللی بدتر می شود. الان هم من آمادگی این را دارم که اگر کسی بخواهد در این باره مناظره کند در این باره مناظره کنم.
از وزرای خارجه و اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی سوال کردیم که اگر ما این کنوانسیون ها را تصویب کنیم چیزی فرق می کند و اوضاع داد و ستدهای ما بهتر می شود؟ اما آنها گفتند ما چنین تضمینی در این باره نمی دهیم. 
